skip to main |
skip to sidebar
"Met welk verkoopcijfer ben je tevreden?" Prikkelende vraag van Matthijs van Niewkerk voor meneer de commerciële boekenschrijver, maar Kluun aarzelt geen moment: "300.000", zegt hij. "Maar dan moet Herman Koch daar niet te ver boven zitten natuurlijk." 300.000, bescheiden aantal voor iemand wiens debuutroman meer dan een miljoen exemplaren verkocht. Dat was dan ook een uniek geval, of zoals Al Jazeera zou zeggen: unprecedented. Zijn tweede verkocht een half miljoen, ook een dikke bestseller. Nee, 300.000, realistische schatting voor een bestseller auteur anno 2011.
Zal dat zo blijven? De boekenbranche houdt de adem in. Er zijn mensen die het hardop durven zeggen: jongens, het gaat gebeuren, piraterij gaat ook hier de markt overspoelen, net zoals dat de muziekindustrie overkomen is. Maar de meeste mensen werken liever door, zo lijkt het. Mensen zullen altijd papier blijven verkiezen boven digitaal. Het leest niet zo lekker als een ouderwets boek, zo'n iPad. En uiteindelijk is er toch niets mooiers dan een boekenkast vol gebonden boeken? Met leeslint natuurlijk.
Hoop wordt ook gevonden in de uitputtingsslag van piraterijbestrijders met kolossale torrentwebsites als The Pirate Bay en Mininova. Mininova is al gemarginaliseerd, The Pirate Bay heeft al zo veel klappen te verwerken gekregen dat we toch vroeg of laat voor een knock-out kunnen aftellen. Met een beetje mazzel krijgen we over een paar jaar ook wat strengere wetgeving. En daarna zullen we nooit meer iets zo groot laten worden, is het vaste voornemen.
Deze week zat ik in de trein naar Hilversum. Achter mij zaten zeven Libelle dames. Vrouwen van boven de vijftig die volgens het cliché thuishoren in de categorie 'digitaal zwakzinnig'. Zo niet deze dames: "Ik heb gisteren een cd gekregen van Rita met 2.000 ebooks erop", zei de een. "Er staat van alles op, alle boeken van Baantjer." Als volleerde tienerdownloaders wisten ze dondersgoed wat de valkuilen zijn van digitaal freeloaden. "Esther Verhoef moet je er niet op zetten, daar ontbreken stukken uit."
"Dat is niet wat ik versta onder sharing", zei iemand van de week tegen me. En dat zal voor veel mensen gelden. Filesharing, dat zijn van die websites met advertenties van lekkere hete meisjes bij jou om de hoek, die prijzen uitdelen omdat jij - nee, het is geen grapje - de 1.000.000.000.000.000ste bezoeker bent. Ondertussen gaan op kantoren die cd's rond. En nee, dat voelt niet als filesharing, dat voelt niet eens als delen, het voelt als lenen.
Delen met je vrienden en collega's is het nieuwe downloaden. Het is veilig en je krijgt geen rotzooi binnen. Sterker nog: je vrienden kennen jouw smaak en jij die van hen. En mocht het ooit tot een streng downloadverbod komen, dan zullen de politiecontroles voornamelijk plaatsvinden bij grote massaplatforms. Niet bij een harde schijf die je deelt met veertig vrienden, niet bij een WeTransfer berichtje dat direct en alleen in de mailbox terecht komt van de mensen aan wie jij het stuurt.
Dat is in elk geval een stuk kleinschaliger dan The Pirate Bay, vroeger gaven wij elkaar op het schoolplein toch ook cassettebandjes? Klopt, met het verschil dat ebooks makkelijker te delen zijn en ook nog eens de grootte hebben van een digitaal atoom. Een beetje film neemt al snel 700 MB in op je computer, een muziekalbum in fatsoenlijke kwaliteit rond de 100 MB. Dan Brown's Da Vinci code, 383 pagina's? 1,4 MB. Dat is ongeveer zo groot als je Hotmail inbox was in 1999, in 2011 is het niks.
Net als Dan Brown zal Kluun tot de eerste auteurs behoren die dat zal gaan merken. Is hij de laatste bestseller auteur oude stijl? Het zou kunnen. Het lontje in het kruitvat brandt, maar niemand weet hoe lang het is en hoe snel het smeult. Maar Kluun snapt best dat het ooit tot een ontploffing zal komen. Hij realiseert zich dat 15 euro vragen voor een ebook niet realistisch is, zo vertelde hij in Nieuwe Revu vorige week. "Gevoelsmatig ligt de prijs ongeveer rond 5 a 6 euro", zegt hij. Nee, ik weet niet waar het heen gaat en al helemaal niet wat de oplossing is voor iedereen die er nu zijn geld mee verdient. Ik weet alleen wel dat als ik uitgever was, ik de digitale toekomst maar niet zou onderschatten.
Jazeker, ook ik heb vrijdag naar de finale van The Voice Of Holland gekeken. Met een oog weliswaar, maar dat was genoeg om diep in de ziel te kijken van Ben, Kim, Leonie en Pearl, de sterren van morgen. Nee, daar geloof ik niet echt in. Natuurlijk geloof ik daar niet in. The Voice Of Holland en al zijn concurrenten gaan - dat hebben meerdere mensen voor mij inmiddels betoogd - niet om muziek, maar om tv. De winnaars worden niet beoordeeld op hun artistieke kwaliteiten, maar op hun talent als entertainer. Ze hebben een veilig decor om zich heen, een wereld waarin alles klopt. De ideale omstandigheden om te schitteren.
Moeten we daar cynisch over doen? Wat mij betreft niet. De dynamiek en spanning van het programma zijn buitengewoon knap. Vanaf het begin werd de suggestie gewekt dat het nu daadwerkelijk om de zangstem zou gaan, dat het talent gekoesterd en niet afgefakkeld zou worden. De kijker geloofde het. Week in week uit zagen we de dolenthousiaste coaches hun talenten naar de top brengen, hoorden we de zalvende woorden van Wendy van Dijk en Martijn Krabbe. Wil je daarin mee? Wat mij betreft prima.
De lelijke achterkant van het talentencircus
Vorige week stuitte ik tijdens de Eurosonic Noorderslag conferentie in Groningen op de lelijke achterkant van het talentencircus, bij een panel over transparantie in de muziekindustrie. Wie verdient er nog geld, en waaraan dan? Een van de panelleden was Eddy Tjon Fo, manager (en naar ik begrijp ook partner) van Hind, voormalig Idols-ster. Ze deed mee aan de eerste editie, legde het af tegen Jim en Jamai, maar er waren genoeg mensen die daar schande van spraken. Ook Hind, zo leek het, ging een vruchtbare carrière tegemoet. Haar eerste single werd een top tien hit, en ook haar album deed het aardig in de charts.
Maar Hind's tweede album flopte, ze wist zich niet te plaatsen voor de finale van het Eurovisie Songfestival en ze dook vervolgens op bij crowdfunding platform Sellaband, het laatste toevluchtsoord voor artiesten die nergens aan de bak komen. Daar stelde ze zich ten doel 100.000 dollar in te zamelen voor een nieuw album. 100.000 dollar, niet misselijk in een tijd dat steeds minder mensen cd's kopen. Het kostte de nodige moeite, maar uiteindelijk lukte het. En toch mogen we Hind's comeback gerust een flop noemen. Daarover zat Eddy Tjon Fo ongegeneerd te mopperen. Over downloaders die niet betalen voor Hind's muziek, over radio 538 dat haar plaat niet draait, over Buma/Stemra dat niet soepel genoeg meewerkt aan een plan om 5,5 miljoen singles gratis te verspreiden.
Vaag marketingconcept
Tjon Fo vergat een belangrijk onderwerp om over te mopperen: zijn eigen product. Want zonder het marketingbudget laat de muziekliefhebber zich geen afzichtelijk product door de strot duwen, laat staan een vaag marketingconcept als cross-pop. Die klant kan het niets schelen dat een artiest met de producer van Robbie Williams gewerkt heeft, en heeft al helemaal geen boodschap aan die sponsordeal met dat truttige zalfje dat Hind op haar truck heeft staan. Ja maar, we hebben 40.000 van die 100.000 euro gereserveerd voor herpositionering, marketing van het merk Hind, zal Team Hind zeggen. We weten heus wel dat marketing geld kost. Denk je serieus dat je fan daar zelf voor wil betalen?
Een artiest zo in de markt zetten als John de Mol doet met Ben Saunders, kan alleen John de Mol. Hij heeft het geld, maar nog veel belangrijker: hij heeft het format waarin de artiest tot zijn recht komt. Een competitie, een spelshow met lichtgevende galatrappen. Zodra die een volgend talent heeft om zich over te ontfermen, ben je nergens en moet je onnoemelijk hard werken om jezelf opnieuw te profileren. Een artiest die van de lopende band rolt bij The Voice Of Holland heeft nog niets. Ben Saunders scoorde alleen maar hits met covers. Hij heeft nog nul eigen muzikale identiteit.
We hebben zijn familie leren kennen
Al denken sommigen daar anders over, en dat verbaast me nog steeds. Cécile Narinx, hoofdredactrice van Elle, verklaarde vrijdag in De Wereld Draait Door dat Ben Saunders door zijn tatoeages echt een karakter heeft. Ja, ze gebruikte zelfs het toverwoord van de popmuziek: dankzij zijn volgetekende lijf was Ben Saunders authentiek. Was het leven maar zo eenvoudig. 'We hebben zijn familie leren kennen', werd er gezegd, en 'Ben Saunders brengt echt iets nieuws'.
Het blijft opmerkelijk dat een programma als De Wereld Draait Door zich keer op keer laat lenen voor dit soort propaganda-items. Zelfs PvdA Tweede Kamer lid Jetta Kleinsma laat zich verleiden om aan tafel te roepen hoe geweldig spannend het allemaal wel niet is en hoe talentvol al die kandidaten wel niet zijn. Zonder enige vorm van relativering. Hetzelfde Kamerlid liet zich een paar maanden geleden in hetzelfde programma al eens gaan over buitenaards leven. Als het over politiek gaat, worden de duimschroeven onder tafel vandaan gehaald, entertainment moet vooral entertainment blijven.
Ben Saunders is een ouderwets sprookje, een mooi en perfect geregisseerd succesverhaal. Kijk alle vijf de coaches eensgezind op de banken staan. Hier willen we in geloven, natuurlijk willen we hier in geloven. Ik gun Ben Saunders een lange carrière als popster. Ik gun hem nummer 1 hit op nummer 1 hit. Ik gun hem vrouwen, auto's, champagne. En zijn vader en zijn broers ook. Zo niet, dan heeft hij gelukkig een ambacht geleerd.
220 tracks? 17 uur? Moet je niet gewoon een genre proberen te vatten in 70 overzichtelijke minuten? Dat zei gisteren op Twitter @campking tegen me. Educatief verantwoord zal dat vast zijn, maar dat is het doel niet van mijn Spotify playlisten. Lang is goed, gewoon op shuffle zetten en verrast blijven. Vandaag weer een nieuwe, met als basis hiphop, van het ontstaan eind jaren zeventig tot en met 1989. Maar daar omheen selecteerde ik ook allerlei andere muziek die relevant was voor het ontstaan en de verdere ontwikkeling van de muziek.
Nog altijd krijgen rappers vaak naar het hoofd geworpen dat hiphop geen muziek is, dat sampling een gebrek aan creativiteit is en dat de teksten zonder uitzondering gaan over bitches en money. Deze playlist laat horen dat mensen die dat beweren slechts in de halve waarheid geïnteresseerd zijn. Sterker nog: het is eerder tegenovergesteld. Hiphop is in zijn essentie juist een van de meest gevarieerde genres ooit, met groot respect voor en kennis van zijn roots.
En dus vind je in deze playlist niet alleen oldschool hiphop (Grandmaster Flash, Kurtis Blow, Sugarhill Gang, Spoonie Gee), gangster rap (N.W.A, Ice-T), porno rap (Too $hort, 2 Live Crew), golden age mastodonten (Public Enemy, Eric B & Rakim, Boogie Down Productions), maar ook allerlei andere genres. Je hoort breakdance klassiekers (Incredible Bongo Band, Babe Ruth, Blackbyrds, Zapp), electrofunk en boogie (Paul Hardcastle, Newcleus, The Sylvers), en klassieke samples (James Brown, Ronnie Hudson, Rock Master Scott, The Charmels).
Beluister hier de Bust A Move playlist op Spotify.
'Vijftien minuten? Als je niet uitkijkt duurt faam tegenwoordig nog korter. En dus kun je er maar beter zo vroeg mogelijk bij zijn. Natuurlijk staan er al weer heel wat grote releases gepland voor begin 2011 (R.E.M., Dr Dre), maar veel leuker zijn de nieuwe helden, of beter: potentiële helden. Perfect 20_11, gemaakt voor EHPO en Het Zesde Vlak, is een compilatie met 28 tips om het nieuwe jaar goed te beginnen:'
HIER die download,
HIER de lijst in Spotify (het spreekt voor zich dat deze lijst incompleet is). Enjoy!
1. The Naked & Famous - Young Blood
Young Blood is de hit die MGMT weigerde te schrijven voor zijn tweede album. Licht psychedelisch, maar wel super compact en catchy. Van een band uit nota bene Nieuw Zeeland.
2. Lykke Li - Get Some
Dat belooft wat: de Zweedse zangeres Lykke Li debuteerde 2 jaar terug met lichte, speelse pop, maar keer terug als venijnige vamp met zwart gelakte klauwtjes. 'I'm your prostitute, you're gonna get some'. Grrrr.
3. James Blake - Limit To Your Love
Britse producer die in 2010 indruk maakte met 2 diepe dubstep-EP's en met deze cover van Feist, een dansvloerballade, die je vanwege zijn subbassen zo hard mogelijk moet draaien. Zijn grote kracht: ruimtelijkheid.
4. The Crookes - Backstreet Lovers
Ergens tussen The Kooks (hoe kon het anders) en The Libertines. Zo op het eerste gehoor volstrekt zonder rock 'n roll, maar dit is wel een verdomd aanstekelijk popliedje.
5. Houses - Suicide
Eén van de grote Nederlandse beloftes scoorde al een undergroundhit met dit liedje van hun debuut-EP, een slepende, melodramatische indiepopsong met een enorm goede hook.
6. The Vaccines - Wreckin' Bar (Ra Ra Ra)
Minder dan anderhalve minuut heeft het Londense The Vaccines nodig om in je hoofd te kruipen, met een klassiek garagehitje in Ramones-stijl. Het mag duidelijk zijn: dat Ra Ra Ra is het refrein.
7. Idiot Glee - All Packed Up
Eenmans folkband met super slimme soulsamples. De apparatuur van de beste man ziet er misschien wat houtje-touwtje uit, zijn stem is kraakhelder. All Packed Up is zijn officiële debuutsingle op Moshi Moshi.
8. Crystal Fighters - Follow
Ze komen officieel uit Londen, maar rekruteerden een heel leger aan Spaanse meisjes voor hun debuutalbum en ontleenden hun naam aan een nooit afgemaakte Baskische opera. Je hoeft het niet te geloven, luister gewoon naar dit prikkelende popliedje.
9. Violens - The Dawn Of Your Happiness Is Rising
Ze komen uit New York, maar deden wel al eens London Calling aan. Daar was de band nog niet klaar, inmiddels is het debuutalbum af en hebben ze zeker 3 ijzersterke songs, indiepop met knipoog naar new romantics.
10. Factory Floor - Lying
De grootste buzz in de diepste underground van Londen is dit Factory Floor, een trio dat industriële elektronica maakt die genoeg houvast biedt om en redelijk breed publiek aan te spreken. Ze hebben formele goedkeuring van Stephen Morris (Joy Division, New Order) en Chris Carter (Throbbing Gristle, Chris & Cosey)
11. Neon Indian - Children Of The Revolution (T.Rex cover)
Covers zijn soms veelzeggend: chillwave wonderkind Neon Indian doet een van mijn favoriete glamrockliedjes uit de jaren '70. Als dit de insteek wordt van zijn tweede album, wordt het een geweldige plaat.
12. Lola Kite - Different Story
Fris, dansbaar indiepoptrio uit Amsterdam, dat na bijna een jaar uitstel begin dit jaar eindelijk debuteert bij Excelsior. Deze tamboerijnrijke single ging het album al vooruit.
13. Cloud Nothings - Understand At All
Garagerock hoeft niet ingewikkeld te zijn, en daarom is het ook zo moeilijk om er goed in te zijn. Met 'Understand At All' heeft jongeling Cloud Nothings een topsingle.
14. Dev - Booty Bounce
In de categorie Ke$ha en Lady Gaga komt Dev, een pittige chick uit L.A. die niet aarzelt om haar kont als wapen in de strijd te werpen. Beetje plat, maar wel een hit.
15. Dazzled Kid - Yes No Maybe
Zal Voicst ooit nog bij elkaar komen? Ik vermoed eerlijk gezegd van niet. Frontman Tjeerd Bomhof slaat als Dazzled Kid een nieuwe weg in. Minder rock, meer pop, met dit mooie 'Yes No Maybe' als teaser, die ik eerlijk gezegd beter vind dan de echte single.
16. Nikoo - Shameless
De Eindhovense noiseband Nikoo (een project van Joep van Son van The Sugarettes) klinkt als een kruising van Pixies en No Age. Hard en snel, maar met gevoel voor goede liedjes.
17. Frankie & The Heartstrings - Ungrateful
Charmante jongen uit Sunderland, deze Frankie, die op London Calling buitengewoon gretig overkwam. Eerlijkheid gebiedt te zeggen dat ie het daar voor een groot deel ook van moeten hebben, want zijn eerste single is erg catchy, maar heeft nu ook weer niet zoveel om het lijf.
18. Jai Paul - Btstu
Nee, dan Jai Paul, een producer met een spannend eigen geluid, een combinatie van de vervormde funk zoals we die kennen van Hudson Mohawke, met een mooie heldere falset en een tropisch randje.
19. Krach - Do The Wave Now
Krach is een geüniformeerd gezelschap uit Arnhem en Nijmegen. Een band die aandacht besteedt aan de looks, maar niet vergeet goed en strak te spelen. Een combinatie van rock en elektronica maakt ze vooral geschikt als laatste band voor de nacht begint. Ze hebben daar zelfs een truc voor ingestudeerd. 'Do The Wave Now' stond op hun EP Kompakt Disk, in januari verschijnt het album.
20. Destroyer - Chinatown
Afgelopen jaar verscheen een mooie maar onderbelichte plaat van Gayngs, een gelegenheidsgezelschap uit Wisconsin dat een ode bracht aan de softrock van de jaren '80. Komend jaar krijgen we een nieuw album van Destroyer, die op dit nummer alvast de pornosaxsolo in ere herstelt.
21. Jamie Woon - Night Air
Technisch gezien zou je Jamie Woon misschien een soulzanger moeten noemen, maar zijn album wordt geproduceerd door het mysterieuze dubstepkopstuk Burial, de man die nooit geïnterviewd wil worden. Dat levert gegarandeerd iets op dat anders klinkt dan al het andere. Hier alvast een ode aan de nacht, niet aan het wilde leven, maar aan de stilte.
22. The Medics - City
Het is alweer 5 jaar geleden dat Britse bands het vasteland overspoelden met directe, dansbare gitaarpopliedjes. Maar vooruit, mits goed gedaan mag het nog. The Medics - uit Utrecht - debuteert met een hoekige Franz Ferdinand popsong van formaat.
23. Reverse & Adje ft Jayh - Fock Wachten
De broer van Hef en de beatmaker achter Shenkie werken aan hun masterplan vanuit IJburg, Amsterdam, wijk der yuppen. Fock Wachten bewees zijn waarde al in de Opposites-Dio-Flinke Namen package in Lowlands' Alpha.
24. SBTRKT - Soundboy Shift
We hebben er weer een, een man met een masker. Brit SBTRKT maakt al muziek sinds de tijd dat 2-step hip was. Eigenlijk maakt hij dat nog steeds, alleen dan verpakt als dubstep. Je mag SBTRKT plaatsen in dezelfde categorie als FaltyDL en onze eigen 2562.
25. Pop-Up Animal Kids - Holy Moments
Een kwartet uit Amsterdam met een obsessie voor primaire kleuren en kinderinstrumenten, maar ook met een heel aardige EP. Had misschien net wat compacter gemogen, maar de hook blijft in elk geval haken.
26. Jay Electronica ft Jay-Z - Shiny Suit Theory
Rapper Jay Electronica heeft niet alleen een glimmend pak, maar ook Jay-Z op zijn single. De superster tekende hem en lanceert komend jaar zijn album.
27. Dale Earnhardt Jr Jr - Nothing But Our Love
Dale Earnhardt Jr is een succesvolle Amerikaanse autocoureur. En Dale Earnhardt Jr Jr is zijn zoon? Nee, het is een Amerikaans duo dat met hun Horse Power EP een van de stille verrassingen van 2010 maakte. Op dit 'Nothing But Our Love' geen brute paardenkracht, maar juist een honingzoet indiepopliedje met elektronische basis.
28. Katy B - Katy On A Mission
Volgens sommigen is Katy B de Lily Allen van de dubstep. Die benaming dankt ze ondermeer aan haar samenwerkingen met dubstep supergroep Magnetic Man en Horsepower Productions, maar zeker ook aan deze eigen single 'Katy On A Mission'. Cross-overtalent van het jaar?
Om het jaar te beginnen: de Strauss-loze playlist Melancholia. Voor de klassieke nieuwjaarskater.
Gustav Mahler – Symphony No. 5 In C Sharp Minor: IV. Adagietto
Brian Eno – Fullness Of Wind (Variation On 'The Canon In D Major' By Johann Pachelbel)
Fennesz – Endless Summer
Philip Glass – Koyaanisqatsi
Bohren & Der Club Of Gore – Midnight Black Earth
Igor Stravinsky – L'Oiseau de Feu (The Firebird): Disparition du palais et des sortilèges de Kastchei, animation des chevaliers pétrifiés, allegresse générale - Excerpt 1910 Version
Helios – A Rising Wind (Instrumental)
Jonsi & Alex – Boy 1904
Max Richter – On The Nature Of Daylight
The Album Leaf – Twentytwofourteen
Ensemble Modern – For Your Ann Lill Op. - Henryck M. Gorecki
Glenn Gould – Goldberg Variations, BWV 988/Aria
Erik Satie – 3 Sarabandes: I. Premiere Sarabande
Biosphere – Shenzhou
Ólafur Arnalds – Erla's Waltz
Ryoji Ikeda – Op. 3 (for String Quartet) (2002)
amina – Rugla
Ensemble Intercontemporain – Boulez: Dérive 1
Nathan Fake – The Sky Was Pink
Johann Johannsson – Fordlândia
Penguin Cafe Orchestra – Penguin Café Single
Euclid – String Quartet No. 2, Op. 17, BB 75: I. Moderato
London Sinfonietta – Rain Coming for chamber orchestra (1982)
Yann Tiersen – L'absente
Harold Budd – Lost In The Humming Air
Pole – Pferd
Mstislav Rostropovich – Shostakovich : Cello Concerto No.1 in E flat major Op.197 : I Allegretto
Arvo Pärt – Spiegel im spiegel
Eluvium – Indoor Swimming At The Space Station
Claude Debussy – Clair De Lune
Boards of Canada – Hi Scores
Jon Manasse – The Cape Cod Files: Benny @ 100
Radiohead – Treefingers
William Basinski – Melancholia II
Jon Hopkins – Cold Out There
Herbert Henck – Das Buch der Klänge, No. 1
Daniel Barenboim – Schoenberg : Verklärte Nacht Op.4 : IV Adagio
Pantha Du Prince – Saturn Strobe
Klaus Schulze – Freeze
