dinsdag, november 03, 2009

This Is It: De laatste adem van Michael Jackson



Gegil in bioscoop Rembrandt in Utrecht. Geen kabaal van baldadige hangjeugd, maar een specifiek soort hoog gekrijs, dat je alleen hoort bij de echt groten der aarde. Ik hoorde het bij Prince in Ahoy, die keer toen Mariah Carey te gast was bij Ivo Niehe, en bij Michael Jackson. Waar hij ook was, altijd dat indringende geluid. Het is goedbedoeld en welgemeend. Er zitten echte fans in de zaal vanavond voor This Is It, het laatste kunstje van de King Of Pop. Of eigenlijk: de repetities voor het laatste kunstje dat er niet meer kwam. In de pauze doen drie jongens elkaar de beste danspassen uit het eerste deel voor. Tijdens Billie Jean gillen een paar meisjes vooraan op het moment dat Jackson de Moonwalk lijkt te gaan doen. Lijkt, want de Moonwalk bewaar je voor de echte show, maar met hun gegil proberen ze het moment al vast te grijpen voor het er is. Na elk nummer wordt gejoeld en geklapt, alsof mensen bij een concert zijn.

Dat is natuurlijk ook een beetje zo. Deze film, dik anderhalf uur, komt het dichtst bij die monumentale grote concertreeks in Londen, vijftig keer O2 Arena. De beelden waren vast bedoeld als extra features bij de concert-dvd, of - zoals het officieel heet - voor het archief van Michael Jackson. Geen documentaire die meerdere kanten belicht, maar 112 minuten behind the scenes footage. We zien Jackson aan het werk met zijn immense crew en zijn fabelachtig strakke band, maar vooral: met zijn dansers. Honderden dansers kwamen naar de audities, en de beelden daarvan zijn indrukwekkend. Jackson wijst ze hoogst persoonlijk aan. Hij, zij daar, die daarnaast. De eisen zijn hoog. Dansers moeten atletisch zijn, energiek, sexy. Jackson kan eisen stellen, want iedere danser wil met hem werken.

Een beetje zelfbevlekking is hem nooit vreemd geweest. Verschillende dansers en muzikanten komen aan het woord. Een danser vertelt met tranen in zijn ogen hoe Jackson zijn leven richting gaf. In de band zit één blond jong ding op gitaar, maar voor de rest zijn het vooral robuuste veteranen. Een van hen vertelt dat hij al fan was toen Michael 8 jaar oud was. Hij speelde met de groten der aarde, zegt hij, maar werken met Michael Jackson is het hoogst haalbare. Ik was sceptisch, maar de film laat zien dat de concertreeks best wel eens historisch had kunnen worden. Vooral door de spectaculaire decors, de visuals. Jackson zelf oogt breekbaar, met die lijzige stem, dat afgebrokkelde gezicht, zijn te wijde broek en zijn slecht vallende jasjes. Naast de afgetrainde dansers, twintigers in de kracht van hun leven, is Jackson een oude man. Toch lijkt het er in deze montage op dat hij nog genoeg in huis had om zich staande te houden.

Van de mens Michael Jackson zien we zo goed als niets, alleen al doordat een zonnebril negentig procent van de tijd zijn ogen afschermt. Jackson zelf wordt ook niet geïnterviewd in de film. This Is It toont vooral Michael Jackson als professional. En dat valt niet tegen. Zijn crew roemt hem omdat hij zijn muziek door en door kent. Dat klinkt logisch, maar als je hem aan het werk ziet, begrijp je wat ze bedoelen. Hij stuurt zijn band op timing, op kleine details. Hij koerst op perfectie. Het doel is om grenzen te verleggen. Om zijn vorige concertreeks te overtreffen en alles wat hij in de tientallen jaren ervoor gemaakt en gedaan heeft. De lat ligt onmenselijk hoog, maar aan Michael Jackson is dan ook weinig menselijk.

En dan dat ene moment. MJ (zoals hij ook door zijn crew genoemd wordt) repeteert het Jackson 5 blokje. I Want You Back, The Love You Save, inclusief de bijbehorende dansjes. In de zaal staan zijn dansers compleet uit hun dak te gaan. Ze springen, ze schreeuwen, ze gooien bijkans hun hoedjes omhoog. Jackson zingt inderdaad de sterren van de hemel in I'll Be There. Vol van stem, trefzeker. Direct na de laatste noot zegt hij met een zucht: "Jullie moeten dat niet doen! Ik moet mijn stem sparen, ik mag niet voluit gaan. Jullie dwingen me voluit te gaan."

Op dat moment lijkt het wel of het gegil in deze zaal in Utrecht met het geluid uit de duizenden filmhuizen in de hele wereld waar This Is It op hetzelfde moment vertoond wordt samenvloeit tot één gierende chaos. Samen met het angstaanjagende geluid van de duizenden fans in Londen op de persconferentie waar Jackson zijn concertreeks bekend maakte. De beelden zitten in de film. Een vader laat zijn zoontje bijna over het hek vallen van extase. De hysterie die hem begeleidde toen hij in 2005 onder een parasol van de auto naar de rechtszaal liep. De manische lokroep die Jackson gehoord moet hebben in 2002 bij zijn hotelraam in Berlijn, waar hij met zijn pasgeboren zoon was. Het gegil dat hij voor het eerst hoorde toen hij acht was en dat nooit meer verstomde.

Het leek wel of hij zelf niet zonder wilde. Alsof hij die volstrekte waanzin cultiveerde. De Dangerous Tour begin jaren negentig - daags na zijn dood werd een opname uit Boekarest uitgezonden - begint ermee. Op de grote schermen in het stadion zien we een filmpje van Michael in een auto, omringd door gillende mensen. Mensen die flauw vallen in stadions en op brancards van het veld gedragen worden. Hij kon het simpelweg niet weerstaan, en het heeft hem tot de laatste adem leeggezogen. Nog voor zijn final curtain call.

Geen opmerkingen: